काठमाण्डौ –सातौं ल्यान्काङ मेकोङ सहयोग विदेश मन्त्रीहरूको बैठक म्यानमार जन्टाले प्राचीन मन्दिर सहर बागानमा आयोजना गरेको थियो । यस सहर यो संसारमा २५०० भन्दा बढी स्तूपहरू, मन्दिरहरू र गुम्बाहरू सहितको विश्वको सबैभन्दा ठूलो बौद्ध स्मारकहरूको केन्द्र पनि हो। यस शान्ति केन्द्रमा बेइजिगंले म्यानमारलाई आसियानको शान्ति निर्देशिका अनुसार अघि बढ्न प्रोत्साहन गर्ला भन्ने विश्वलाई आशा थियो तर त्यसो पटक्कै भएन ।
किनभने चीनका राष्ट्रपति सी जिनपिङ ले दुई देशबीचको सम्बन्धलाई देशका नेतृत्वको मात्र व्यक्तिगत समबन्धका रुपमा सहस्राब्दी पुरानो पाक फाव मित्रताू को रूपमा मात्र चित्रण गरेको छ। चीन म्यानमार समबन्धको परिवृति व्यक्ति भन्दा माथि र विश्व परिपेक्षमा लिएर जान नेतृत्वको उदासिनता स्पष्ट देखिन्छ । ‘Pauk-Faw’ एक म्यान्मार शब्द हो जसको अर्थ ‘भाइचारा’ हो, र यो प्रायः भाइबहिनीहरू बीचको सम्बन्धलाई वर्णन गर्न प्रयोग गरिन्छ। क्षेत्रीय बैठकको छेउमा चीनका विदेशमन्त्री वाङ यीले म्यानमारका विदेशमन्त्री उ वुन्ना माउङ ल्विनसँग दाजुभाइको भावनामा द्विपक्षीय भेटवार्ता गर्नुभयो।
वाङ यीले “पाउक-फा” मित्रताको प्रशंसा गर्नुभयो र चीन-म्यानमार सम्बन्धका चार स्तम्भहरू, राजनीतिक विश्वास, पारस्परिक लाभकारी सहयोग, जनता-जनताको बन्धन र संस्कृतिमा आपसी सिकाइलाई जोड दिनुभयो। यद्यपि उनले म्यानमारका जनताको प्रजातान्त्रिक आकांक्षालाई कुनै सन्दर्भ दिएनन्। र आफ्नै जनता विरुद्ध सैन्य शासनको क्रूरतामा मौन थियो।
सन्देश ठूलो र स्पष्ट थियो। कम्युनिष्ट चीनलाई लोकतान्त्रिक पद्धतिप्रति न चासो छ, न कुनै रुची । म्यानमारको सैन्य जुन्ताले एक वर्षभन्दा बढी समय अघि प्रजातान्त्रिक रूपमा निर्वाचित सरकारलाई ध्वस्त पारेपछि सबैभन्दा ठूलो मानवीय प्रकोप सिर्जना गरेको छ। जुन 2022 सम्म, लगभग 2000 प्रदर्शनकारी मारिए। करिब ११ हजार प्रजातन्त्र अभियन्ता जेलमा छन् ।
अमेरिकी विदेश मन्त्री एन्टोनी ब्लिन्केनले बैंककमा हालैको पत्रकार सम्मेलनमा सी जिनपिङ आउटरीचको यस फ्लिप साइडमा विश्वव्यापी स्पटलाइट औंल्याएका छन् । सबै देशहरूले म्यानमारका शासकले आफ्नो देशमा चलिरहेको दमन र क्रूरतामा के गरिरहेको छ भन्ने बारे स्पष्ट रूपमा बोल्न जारी राख्नुपर्छ भन्दै उनले चिनियाँ नेतृत्वलाई म्यानमारको शासकलाई जवाफदेही बनाउन बर्माका जनताप्रतिको दायित्व सम्झाएका थिए। तर चीन स्वार्थमा चुर्लुम्म डुबेको छ र उ बोल्न चाहँदैन ।
चीनको मौनताका कारण नै बर्माको शान्ति बिग्रिएको हो । आफ्नो बिआरआई को डेट टर्यापमा म्यानमारलाई ओभ्याउन चीन आँखा चिम्लेर बसेको छ । हेरौं म्यानमारका जनताहरुले कहिले यो बुझेर आँखा खोल्ने हुन् ।
लेखक बोस्टनमा आधारित सल्लाहकार हुन्स उनी नियमित पोरेग मा पनि लेख्छन् । एजेन्सी
